De juf is ziek

Opgedeeld of weggestuurd 

Vanmorgen bleef de klas leeg. De juf was gistermiddag ziek naar huis gegaan en we hadden de ouders laten weten dat er vandaag geen vervanger beschikbaar was. De leerlingen van groep 7 hadden vandaag vrij.

Ik wandelde deze week door de gangen van een andere basisschool en daar zaten leerlingen van groep 8 aan een overlevingspakket te werken. Je weet wel, zo’n eindeloze stapel kopieerbladen die aan het eind van de dag door een langslopende leraar of conciërge bijeen worden geveegd en in de papierbak verdwijnen. We weten wel hoe we die gasten moeten bezighouden hè? Maar dat weten die leerlingen ondertussen ook wel, dus die breken als ze ook maar even de ruimte krijgen de tent af.

En gelijk hebben ze.

Wij verdelen de leerlingen steeds minder vaak. We sturen ze weg. Er zijn plekken in Nederland waar nog reserveleraren zijn, maar in de hoofdstad van dit land van mest en mist niet. Ziek is ziek en we voelen er weinig voor om leraren die nog wel staande zijn extra te belasten met een plukje leerlingen uit een andere groep. Of ouders er begrip voor hebben, is me niet duidelijk. Laat ik het zo zeggen: Ik heb ze nog niet horen morren.

Kijk, dat we in de grote steden afstevenen op een vierdaagse schoolweek omdat er niet genoeg leraren zijn om de lessen te verzorgen lijkt me evident. We zullen trendsetter zijn voor de rest van het land, want leraar zijn is nu niet een beroep waar veel mensen gemakkelijk en snel voor kiezen.

En gelijk hebben ze.

Prima dag

Voor leerlingen is zo’n vrije dag fantastisch. Ik spijbelde als leerling in het vo regelmatig en moest dan de aandrang bedwingen om niet langs school te lopen en te zwaaien naar mijn klasgenoten die kromgebogen over hun wiskundeboek hun kansen berekenden. Ik vond de middelbare school een verzoeking en vertoefde liever buiten dan binnen de school. Soms fietste of wandelde ik dan over het eiland waar ik ben opgegroeid, maar minstens zo vaak zat ik met mijn neus in een boek dat me wel interessante levenslessen bood. Je begrijpt wel dat Holden Caulfield een van mijn helden was.

De pisang

Je bent als leerling de pisang als je op zo’n extra vrije dag toch naar school moet. We kondigen het altijd keurig aan in het bericht dat we aan de ouders sturen: Als uw kind toch naar school moet komen, dan vangen wij hem of haar op.

Vanmorgen liep ik groep 7 binnen om de leerlingen die toch naar school zouden komen op te vangen. Het was er uiteindelijk een; een jongen die rustig in zijn bankje was gekropen en zat te lezen in het nieuwste boek van Alan Gratz, D-Day. Ik had hem dat vorige week gegeven en nu was hij aangeland bij de passage waarin de kogels om je heen inslaan op het strand dat op die dag Omaha Beach heette. Ik pakte zijn overlevingspakket en bracht hem naar een andere groep. Daar zat hij de rest van de dag tussen jongere leerlingen; deels onzichtbaar, maar toch ook opgelaten. Elke vraag die de juf aan de klas stelde – groep 5 – wist hij wel te beantwoorden en toch hield hij zijn mond. Zijn werk had hij vlot af, waarna ik op zoek ging naar aanvullend werk.

De juf weifelt

Wat het ernstig tekort aan leraren bewerkstelligt, is dat leraren zich bijna niet ziek melden. Ze gaan door tot voorbij de grenzen van wat het lichaam aankan. Het is de meest eenvoudige manier om betrokkenheid van leraren bij hun leerlingen, collega’s en school te zien. Zoals de leraar van groep 7 zei: “Ik ga snel naar huis, dan kruip ik onder de wol en morgen gaat het dan wel weer.”

Als een leerling een dagje ziek is, dan fronsen wij. We gunnen deze leerlingen een dag op de bank en voor de tv, daar niet van. Maar als je echt ziekt bent, dan trekt die ziekte niet als een haastige gast langs je huis en door je lijf.

Dat merkte mijn collega in groep 7 ook. Ze gaf aan zieker te zijn dan ze hoopte. Ik was daar blij om. Want stel je voor dat ze de volgende dag weer gewoon in de klas zou staan en zichzelf aan flarden zou werken omdat er niemand meer is die haar klas kan overnemen. Dan zouden we met z’n allen verder van huis zijn.

De leraren bibberen

Als de juf ziek is, is de juf ziek. We kunnen dat als school maar beter niet wegpoetsen of maskeren. Als de juf ziek is, dan bibberen de overige collega’s, die de leerlingen moeten opvangen. Hun klassen worden voller, hun ritmes raken onderbroken. Vandaar ook dat een onvervangbare zieke leraar leidt tot het naar huis sturen van de leerlingen. Als we dat niet doen, wordt de uitval alleen maar groter. Dat lijkt voor de leerlingen leuk, maar als je twee dagen thuis bent geweest, dan wil je graag weer naar school. Je mist de sleur van zo’n schooldag sneller dan jezelf in de gaten hebt.